OLAC Record
oai:paradisec.org.au:KK1-0571

Metadata
Title:Matsan ai num kasha a lam (The poor girl) with English translation
Access Rights:Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Bibliographic Citation:Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), L. Hkawn (speaker), 2017. Matsan ai num kasha a lam (The poor girl) with English translation. X-WAV/MPEG/XML. KK1-0571 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.4225/72/5989e11f9366c
Contributor (compiler):Keita Kurabe
Contributor (depositor):Keita Kurabe
Contributor (speaker):L. Hkawn
Coverage (Box):northlimit=27.331; southlimit=23.137; westlimit=95.335; eastlimit=98.498
Coverage (ISO3166):MM
Date (W3CDTF):2017-02-09
Date Created (W3CDTF):2017-02-09
Description:Translation (Rita Seng Mai) I'm going to tell you about an orphan. Once upon a time, there was a married couple in a village. They had a daughter. Later, the mother died. Then the daughter became a motherless child. Her father remarried a woman. Her stepmother had a daughter, too. The stepmother was really mean to her. She fed her the only crust of cooked rice from the bottom of the pot. She also ordered her to do household chores. She and her own daughter ate all the cooked rice and never left any cooked rice for the girl. The girl was pitiful. Her own mother died with an unesay heart about her. Then her mother became a turtle in the village's stream. When the girl went to the field to work, she sat down beside the stream and cried out loud. She missed her dead mother and cried there. The turtle, which was her mother in the past life, came to her and asked her, "My little girl, why are you crying?" She answered, "I am crying because my mother is dead." Then the turtle said, "Oh, I am your mother. I feel so much pity for you, my daughter. So I become a turtle and watch you from here. I am your mother, my baby girl. Come and see me every day." The girl was happy because she could reunite with her mother. And she went back home. The next day, she did all her household chores and prepared to go to her mother. She packed a wrap of cooked rice for her mom, took a basket, and went into the forest. In the forest, she went to the stream. And she called, "Mom, I am here! Mom!" Then the turtle came to her and said, "My little girl, I am here. I am here." She said, "Mom, this is for you." She showed her mother the cooked rice and fed her. They met and talked to each other every day. The girl did every chore quickly and went to the market every day. And she packed cooked rice for her mother. She fed her mom every day. One day, her stepsister was curious about what she was doing every day. The stepsister became curious. She thought, "That girl quickly does household chores every morning and goes into the forest. What is she doing there?" Then she secretly followed her. She secretly followed her. When the girl arrived at the stream, she called, "Mom, I am here! Mom! Come and eat rice." The stepsister saw that the girl was throwing the cooked rice and feeding her mother. The stepsister went back home quickly and told her mother about everything she saw. She said, "Mom, my stepsister's mom is in the stream. Her mother is a turtle. She goes there, talks with her mother, and feeds her food every day." Then the stepmother knew that the first wife had become a turtle. The next day, she called every villager and said, "There is a turtle in that stream. Let's catch and eat it!" The girl heard her stepmother say to catch and eat her own mother. At night, she ran to her mother and told her about what she had heard. The villagers discussed, "Let's catch it from the upstream area." The girl heard everything and told her mother about it. She said, "Mom, the villagers know that you are here. They are going to catch and eat you tomorrow. They will catch you from the upstream area, so you go and stay in the downstream area." However, the turtle walked slowly and hid near the bush. The next day, the villagers came to the stream and prepared to catch the turtle. No matter how many times they searched for the turtle, they couldn't find it because it was hiding in the downstream area. The villagers said, "Let's find it in the downstream area tomorrow." The girl heard them say and ran to her mother. And she said, "Mom, they are going to search you in the downstream area tomorrow." Then, the turtle went to the middle of the stream and hid there. The next day, the villagers started searching for the turtle in the downstream area. But they couldn't find it. Then they discussed, "Let's find it in the middle of the stream tomorrow." There was almost no water because they had already bailed. While the turtle was hiding in the middle of the stream, where there was still some water, the girl came to her and said, "Mom, they are going to catch you tomorrow." Both of them were crying. The turtle said, "My daughter, I am tired of running and hiding from here to there. I will just be caught. But don't eat my meat. Take my bones and bury them in the backyard." The girl said, "Okay, Mom." The next day, she watched the villagers catch her mother. They were bailing all the water out of the stream when they caught the turtle. They took it back to the village and celebrated a big event. The turtle was so big, too. Then they all cooked it and ate it. The girl was just watching the villagers cook the turtle while crying. Her stepsister walked towards her and said, "Your mother is being cooked. Go and put some wood into the fire!" But the girl couldn't put wood in the fire. When she did it, her turtle mother shouted, "It's hot! It's hot!" Soon, the villagers cooked her mother's meat and ate it. They were eating the turtle meat on the table. After eating the meat, they threw the bones on the ground. The turtle told her daughter before she died, "Don't eat my meat. Collect all of my bones and bury them in the backyard." The girl remembered what her mom said. She picked up all the bones. She even grabbed the bones that the dogs were biting. She collected all of her mom's bones. She picked up all of her mother's bones and buried them in the backyard. After two or three days, a tree was growing there. There was an announcement, "The king is going to select his consort." The girl wanted to go there and joined in the selection event. But the stepmother ordered her to do many household chores. She said, "You can't go there!" And she continued, "Just work at home! Don't you dare go there!" The girl was depressed and upset. Then she went to the backyard where her mother's bones were buried and cried there. Suddenly, a woman appeared in front of her. The woman asked her, "Why are you crying?" She answered, "I want to go to the consort selection event. But I have lots of housework to do. I can't go there." The woman said, "Don't worry. Just close your eyes." And she did all of the housework in a blink of an eye. And then she shook the tree. At that time, the leaves fell down and turned into a beautiful dress. She gave it to the girl and said, "Here! Wear this dress." And she shook the tree one more time. Then, the fruits fell to the ground and turned into horses. And the branches turned into a pair of beautiful shoes. She told her, "Go there. You don't need to be afraid of anyone. The king will definitely choose you to be his consort." The woman did all of the housework for her. The girl went to the event. When she arrived there, the king liked her and selected her as his consort. They had a wedding there and lived happily ever after. Transcription (La Ring) Ya tsun na gaw jahkrai ma na lam. Moi kalang mi e ndai kanu yan kawa nga ai dai she kanu gaw kanu si mat ai. Kanu si mat rai yang gaw ndai num kasha ndai gaw jahkrai rai mat ai. E la wa mung hpang num bai la. Hpang num bai la rai ndai hpang num kaw mung kasha langai bai lawm wa. Kasha langai bai lawm wa rai yang gaw shan la gaw ndai hpang kanu wa gaw grai nkaja ai. Grai nkaja rai yang gaw i shi hpe gaw tsun ai e shat ni ma i di kap ni sha jaw sha ai da. Di kap ni sha jaw sha na she shat ni ma ndai num sha wa hpe gaw shawng num na kasha num kasha wa hpe gaw bungli ni galaw shangun na she shanhte ni gaw shat ni yawng sha kau na she shat ni mung nngam da ya ai da. Shat ni mung nngam da ya re shaloi she e ndai ma kasha gaw i shi gaw e grai matsan shayan rai na nga re re majaw shi gaw shi nu gaw i grai myit ndik ai sha si mat ai le. Dai hku si mat ai re majaw shi gaw htaw mare mare na hka shi dai kaw she shi gaw tau kawk tai na nga ai da. Tau kawk tai na nga re shaloi she shi gaw ndai num sha wa gaw sun sa ai da. Sun sa na she dai hka shi kaw wa dung hkrap taw da. Wa dung hkrap taw wa dung hkrap taw shi i shi nu hpe grai myit dum na i shi hpe nta kaw grai roi sha ai dai ni myit dum nna dai kaw wa dung hkrap taw re shaloi she ndai tau kawk wa gaw tau kawk kanu gaw tau kawk tai na sa wa na she "E ma e nang hpabaw na hkrap taw ai rai" ngu yang "Ngai gaw nye nu si mat sai i dai re majaw ngai hkrap taw nga ai re" ngu dai hku na tsun ai da. Dai hku na tsun rai jang she "Ma e ngai gaw na nu re ai na nu re i ngai nang hpe grai matsan dum ai. Dai re majaw ngai i ndai tau kawk tai na nang hpe yu taw ai ngai anu re yaw. Ngai hpe e shani shagu wa jahkrum rit yaw" ngu dai hku ngu tsun da ai da. Dai hku ngu tsun da na she ndai ma kasha ndai mung grai pyaw sai da shi gaw kanu rau hkrum ai ngu she shi gaw grai pyaw na she nta wa mat sai da. Nta wa mat na she wo hpang jahpawt rai yang shi mung nta bungli ni galaw nta bungli ra mara yawng galaw da na she kanu hpe jaw sha na ngu na she shat makai shat makai sha makai gun rai na she htingga sha lang rai na she nam de sa mat mat re da. Nam de sa mat re shaloi she i dai hka shi kaw du sai da. Hka shi kaw du rai yang she shi gaw e wa shaga taw sai da. Kanu hpe she "Anu e anu nu sha du sai" ngu na she wa shaga taw taw re da. Wa shaga taw rai yang gaw e ndai kanu gaw i le wa na she "E ma e anu nang kaw nga ai hpabaw rai ta" ngu san ai shaloi she "Anu nang kaw nga ai" ngu yang she kanu hpe she "Maw anu ngai la sa ai shat re" ngu na she kanu hpe she shat ni hka kaw she gat jaw ai da. Gat jaw na sha kanu mung dai ni sha rai na she shan nu hkawng gaw dai kaw she langai hte langai ga ni wa shaga hkat rai na she dai hku rai wa nga nga re da. Dai hku rai wa nga nga re shaloi she shani shagu num kasha dai gaw nta bungli ni ra ai bungli ni shangut yawng galaw da na shani shagu gat sa mat mat re da. Gat sa mat na she nta bungli ni wa karum da da re da. Karum da na kanu hpe shat ni makai sa na shat ni wa jaw sha wa jaw sha na dai hku rai nga ai da. Dai hku rai nga re shaloi she lani mi na aten hta gaw i ndai hpang num na kasha wa she gara hku ngu na i e shi hpe she maram masam hkrup wa ai le i shani shagu sa taw re majaw shi hpe maram masam hkrup wa na she tsun ai da "Ndai wa gaw hpabaw sha galaw law re kun shani shagu nta bungli galaw da na nam de sa mat mat re ai hpabaw galaw ai kun" ngu na she sa lagu yu sai da. Ndai num kasha wa nchye ai hku she hkan nang hkan nang lagu hkan nang na she sa yu taw sai da. Sa yu taw ai shaloi she dai num kasha wa gaw shi gaw kanu hpe wa shaga hka shi kaw du na kanu hpe wa shaga ai da. "Anu e anu e ngai anu na kasha du taw sai maw nu e shat wa sha u" ngu na she shi la sa ai shat ni mung gat jaw rai na dai hku re hpe she ndai hpang num na kasha wa mu kau ai da. Wa mu kau na she koi ndai hpang num na kasha wa shi gaw kagat na she nta de wa tsun dan ai hku nga. Nta de wa tsun dan "Anu ndai wora ah shawng wa le i shi wa le i dai hka shi kaw le shi nu nga ai rai sa. Dai shi nu wa tau kawk rai taw nga ai. Dai tau kawk rau shi gaw shani shagu wa shaga na shat ni wa jaw sha sha rai ai" ngu dai hku ngu tsun dan ai da. Tsun dan ai shaloi she ndai num sha wa na kanu tau kawk re nga hpe ndai hpang num wa mung chye mat sai da. Hpang num wa mung chye mat rai na she hpang shani gaw ndai tau kawk nga ai re hpe chye mat ai re majaw mare masha ni yawng hpe shaga la na she "Dai nawng kaw i tau kawk nga ai dai tau kawk hpe anhte hkwi sha ga" ngu na tsun ai da. Hkwi sha ga ngu tsun ai shaloi she ndai shawng num na kasha ndai wa na kau ai da. Na kau rai na she shi gaw htaw shana nsin she kagat na she kanu hpe wa tsun dan ai da. Aw ndai wa hkwi sha na ni gaw i "Hpawtni gaw anhte ni gaw wo ra hka baw hka baw maga hku na hkwi ga yaw" ngu na tsun ai da. Hkwi ga yaw ngu tsun na she dai kaw she hkwi. Hkwi na re ngu dai hku na na da na she kanu hpe wa tsun dan ai da. "Anu hpawtni le i anu hpe anu nang kaw nga ai nga mare masha ni chye mat ai. Dai re majaw anu nang hpe hkwi sha na nga na mare baw de aw ndai hka baw de hka baw hku na wa hkwi na re da. Dai re majaw anu nang wora hka nam maga de nga taw yaw" ngu dai hku na tsun ai da. Tsun da na she kanu mung tau kawk re nga yang gaw lam hkawm lanyan na she wo hka nam jut hkan e wa nga taw shaloi kaja wa hpawtni rai yang gaw kwi ndai mare masha ni gaw sa wa na she e hka htawk ai ni lang na she mare baw de she hkwi she hkwi sai da. Hkwi she hkwi hkwi she hkwi na hkwi timmung ndai tau kawk wa hka nam de wa nga taw re majaw nmu. Nmu sai da nmu na she dai shani mung hkwi tim nmu hpang shani bai. Hpang shani gaw "Hka nam de bai hkwi na" ngu dai hku ngu bai tsun sai da. Hka nam de bai hkwi na nga majaw she ndai ma ndai wa gaw bai kagat nna she "Anu nang hpe i hka nam de bai wa hkwi na re da" ngu na bai wa tsun dan ai da. Wa tsun dan ai shaloi she ndai ma kasha mung bai wa tsun dan yang she ndai shi nu tau kawk mung i wo lam hkawm na she dai hka lapran kaw bai wa nga taw sai da. Wa nga taw yang she hpang shani rai yang kaja wa sha wo ra mare masha ni mung hka nam maga de bai hkwi hkrai hkwi lung wa sai da. Hkwi hkrai hkwi lung wa dai shani gaw hkwi hkwi hkwi timung bai nmu. Nmu rai yang gaw hpang shani gaw "Ndai hka ka-ang ngu na hka ndai kaw sha hkwi na re" shanhte ni hka ni yawng hka ni yawng dagawt kau maja whka mung nnga mat sai da. Dai re majaw ndai tau kawk wa gaw ndai hka ka-ang kaw na hka kaw sha nga rai na nga taw shaloi kasha wa bai sa wa na she "Anu nang hpe le hpawtni gaw kaja wa wa hkwi sha kau sana re da" ngu na she shan nu lahkawng gaw dai kaw hkrap rai na she nga taw da. Hkrap na nga taw rai "Rai sai ma e anu i wora de hprawng dat ndai de hprawng dat rai na anu ma grai ba ai dai re majaw anu hpe shadu aw shanhte hkwi sha kau u ga. Raitim mung i anu na shan hpe i anu na shan hpe nang hkum sha yaw. Anu na ndai nra ni hpe la di na nta hpang kaw i hkai tawn da u yaw" ngu na htet dat ai da. Htet dat re shaloi she ndai num sha ndai mung "E mai sai anu" ngu na she hpang shani gaw shi gaw wo mare masha ni wa hkwi re hpe she yu da. Wa yu rai yang she e kanu hpe she kaja wa sha ndai mare masha ni mung dai hka ka-ang kaw na hka hpe she htawk hkrai htawk rai na she hkwi la sai da. Hkwi la na she ndai tau kawk hpe she lang hkwi la na she hkwi la na wa mat sai da. Wa mat na she shanhte mare masha ni gaw dai kaw poi kaba galaw na she tau kawk mung grai kaba ai re da. Grai kaba ai rai yang she dai hpe she shanhte ni gaw gawng na she tau kawk hpe shadu sha sai da. Shadu sha re shaloi she ndai shi kasha wa shi gaw shi nu na shan hpe yu shadu taw hpe yu nna she hkrap hkrap taw da. Hkrap taw shaloi she ndai hpang num na kasha ni gaw i "Na nu hpe shadu sha kau sai wo wan wa nawn su" ngu dai hku ngu tsun dat ai da. Dai hku ngu tsun ai she kanu hpe shadu taw ai kaw she shi gaw wan wa nawn yang she ndai kasha wa wan nmai wa nawn ai da. Wa nawn dat yang she dai di kaw na she "Ahte ahte ahte" ngu na dai hku ngu marawn wa wa re da. Marawn wa jang she kasha gaw wan mung nmai wa nawn ai hku nga. Wan nmai wa nawn na she shi hpe she ndai tau kawk hpe she shadu nna she ndai mare masha ni yawng dai kaw she poi langai zawn rai na she yawng sha sai da. Yawng sha re shaloi she saboi ndai sha ku ngai ngai ngai re kaw sha sha sha rai na she sha taw shaloi she shanhte ni gaw ndai tau kawk nra ni hpe she jahkrat dat ai da. Jahkrat dai ai she ndai num kasha hpe gaw shi nu htet da ai i "Anu na ndai anu na shan hpe nang hkum sha yaw anu na nra ni hpe gaw atsawm mahkawng la na nang lu ai hte mahkawng la na wo nta hpang kaw hkai da u" nga hpe shi shi gaw dum na she shi gaw masha ni sha da jahkrat ai kaw she wa gwi ni mung wa kashun sha shi mung gwi ni na wa kaw na wa gang na she wa shaw la na she nra ni hpe she bang mahkawng na mahkawng mahkawng mahkawng na she loi mi lu re e dai tau kawk nra shi nu na dai tau kawk nra hpe she la na she nta hpang kaw kaja wa sha nta hpang kaw she htu na she wa hkai tawn da sai. Wa hkai tawn da re shaloi she dai kaw she hpun wa she lahkawng masum ya na wa jang she hpun wa hpun si si wa ai hpun tu wa ai da. Hpun tu wa rai hpun tu wa re shaloi she dai dai kaw she hpun tu wa ai dai shaloi she ndai kaw "Hkaw hkam ni gaw i hkaw hkam shayi sha hpe lata na" ngu na dai hku na tsun dat ai da. Tsun dat re shaloi she ndai num sha wa gaw i num sha wa mung shi mung grai sa mayu grai sa lawm mayu ai hku nga ndai hkaw hkam wa shayi sha lata ai kaw grai sa lawm mayu re shaloi she ndai hpang kanu gaw shi hpe she nta bungli ni sha galaw da shangun na she nta bungli sha galaw da shangun na she "Nang nmai sa ai" ngu dai hku ngu na tusn ai da. "Nang nmai sa ai nang nta bungli ni sha galaw da, galaw ra ai" ngu na she nta bungli ni grai law hkra jaw kau da ai da. Grai law hkra jaw kau da rai na she shi gaw grai myit ru na she shi gaw dai shi nu hpe hkai shi nu na nra lup tawn da ai kaw she shi gaw wa hkrap dung taw da. Wa hkrap dung taw shaloi she dai kaw na wa she dinggai langai wa pru wa ai da. Dinggai langai wa pru wa na she kasha hpe she i "Nang hpabaw majaw hkrap taw ai ma" ngu dai hku na tsun jang she "Ngai i hkaw hkam dai hku poi de hkaw hkam wa num lata poi de sa mayu ai raitim ngai hpe nsa shangun ai. Ngai hpe nta bungli sha galaw shangun na nga shangun ai" ngu tsun ai shaloi she ndai dinggai ndai wa "Nang hpa ntsang ra ai yaw nang myi sha di tawn da u yaw" nga na shi hpe myi di da shangun na she nta bungli ni hpa ni yawng tsep kawp ngalaw ra hkra ndai dinggai wa sha yawng galaw da ya na she shi hpe gaw i atsawm re bu hpun palawng ni mung e ndai hpun dai shi nu hpe lup da ai dai kaw gaw hpun grai tsaw ai hpun tu wa ai dai kaw she tu wa ai dai kaw shi gaw i ndai dinggai wa gaw hpun hpe ashun dat ya ai da. Ashun dat ya yang she hpun lap di hkrat wa ai da. Hpun lap di hkrat wa ai she dai hpun lap ni wa she palawng grai tsawm ai tai mat na hku nga. Grai tsawm ai tai mat na she "Maw nang ndai hpun u" ngu na hpun shangun ai da. Hpun shangun rai na she e hpang kalang bai ashun dat yang gaw namsi ni bai hkrat wa sai da. Namsi ni bai hkrat wa yang gaw dai kaw she gumra ni tai mat ai. Gumra ni tai mat na she dai gumra kaw jawn na she hpun lakung ni hkrat wa ai ni gaw dai hpun lakung lakying ni gaw i grai tsawm ai hkyep din ni tai mat na she shi gaw dai kaw jawn la na she tsun dat ai da "Nang i sa mat sau nang hpa nhkrit ra ai yaw kadai hpe ma hpa nhkrit ra ai nang sa mat u. Nang hpe kaja wa sha hkaw hkam wa lata la na ra ai" ngu tsun dat ai da. Dai shaloi she shi mung nta bungli ni hpe gaw ndai dinggai wa gaw yawng galaw da ya ai da. Galaw da ya na she ndai shi gaw hkaw hkam wa ndai shayi sha lata poi de sa mat sai da. Sa mat wa re shaloi she kaja wa wora kaw du re shaloi she hkaw hkam shadang sha wa mung shi hpe grai yu ra na shi shi hpe dai kaw kaja wa shi hpe lata la na dai kaw hkungran poi kaba wu wu di di rai na galaw na shi gaw dai kaw grai ngwi paw hkra nga mat ai da. . Language as given: Jinghpaw
Format:Digitised: no Media: Audio
Identifier:KK1-0571
Identifier (URI):http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0571
Language:Kachin
Language (ISO639):kac
Rights:Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Subject:Kachin language
Subject (ISO639):kac
Subject (OLAC):language_documentation
text_and_corpus_linguistics
Table Of Contents (URI):http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0571/KK1-0571-A.wav
http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0571/KK1-0571-A.mp3
http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0571/KK1-0571-A.eaf
Type (DCMI):Sound
Type (OLAC):primary_text

OLAC Info

Archive:  Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC)
Description:  http://www.language-archives.org/archive/paradisec.org.au
GetRecord:  OAI-PMH request for OLAC format
GetRecord:  Pre-generated XML file

OAI Info

OaiIdentifier:  oai:paradisec.org.au:KK1-0571
DateStamp:  2023-08-18
GetRecord:  OAI-PMH request for simple DC format

Search Info

Citation: Keita Kurabe (compiler); Keita Kurabe (depositor); L. Hkawn (speaker). 2017. Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC).
Terms: area_Asia country_MM dcmi_Sound iso639_kac olac_language_documentation olac_primary_text olac_text_and_corpus_linguistics

Inferred Metadata

Country: Myanmar
Area: Asia


http://www.language-archives.org/item.php/oai:paradisec.org.au:KK1-0571
Up-to-date as of: Fri Sep 29 1:55:40 EDT 2023